Zita, Strike, Sportex: Οι 3 ελληνικές εταιρίες παπουτσιών.

Δεν είναι κάτι που μπορούν να φανταστούν εύκολα οι σημερινοί νεολαίοι, αλλά όσοι γεννήθηκαν πριν το ’80 θυμούνται πολύ καλά ότι ο ανταγωνισμός στη συγκεκριμένη αγορά ήταν αμιγώς ελληνικός.

Το διαφημιστικό σλόγκαν δε, «φοράει Strike και καρφώνει», είχε τεράστια απήχηση στο αγοραστικό κοινό, γράφοντας ιστορία.

Η Zita Hellas, ιδιοκτησίας του άλλοτε προέδρου της ΠΑΕ ΑΕΚ Ανδρέα Ζαφειρόπουλου (1984-1988) κατάφερε στην περίοδο της ακμής της να αποτελεί τον ηγέτη του συγκεκριμένου κλάδου σε ποσοστό 65%, κάνοντας μάλιστα εξαγωγές σε Βαλκάνια και Κύπρο. Ο ίδιος αναφερόταν από τα ΜΜΕ ως «μίστερ Ζήτα» ή απλά «Ζήτα», λόγω της εταιρείας του.
Η Zita, ήταν μπροστά από την εποχή της, κυκλοφορώντας σε κάθε μεγάλη ποδοσφαιρική διοργάνωση επετειακά μοντέλα. Οι παλιοί μπορεί να θυμούνται το «Ιταλία-Roma 80» με αφορμή το Euro και «Mexico 86» με αφορμή το Μουντιάλ εκείνης της εποχής με βιδωτές τάπες.

Τα Strike φτιάχνονταν από το παλιό εργοστάσιο της Αλυσίδας στην Παπαναστασίου στη Θεσσαλονίκη, ενώ ιδρυτής της Sportex ήταν ο Νίκος Κατράντζος, αθλητής του Άρη Θεσσαλονίκης και γνωστός από τα καταστήματα «KAΤΡΑΝΤΖΟΣΠΟΡ», σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Ηράκλειο Κρήτης.

Καμία από τις τρεις πάντως αυτές εταιρίες δεν ήταν η πρώτη ελληνική που έφτιαξε αθλητικά παπούτσια. Μέχρι τα τέλη του ’70 το παπούτσι που κυριαρχούσε στην ελληνική αγορά στον τομέα των αθλητικών ειδών ήταν οι περίφημες «ελβιέλες».

Είχαν πάρει το όνομα τους από την εταιρία κατασκευής, την Ελληνική Βιομηχανία Ελαστικού (ΕΛ.ΒΙ. ΕΛΑ.), που ιδρύθηκε το 1928 με έδρα την Καλλιθέα. Παρήγαγε πάνινα αθλητικά παπούτσια με λαστιχένια σόλα – επρόκειτο ουσιαστικά για το ίδιο είδος που σήμερα όλοι ονομάζουμε «σταράκια».

Τα Strike φτιάχνονταν από το παλιό εργοστάσιο της Αλυσίδας στην Παπαναστασίου στη Θεσσαλονίκη, ενώ ιδρυτής της Sportex ήταν ο Νίκος Κατράντζος, αθλητής του Άρη Θεσσαλονίκης και γνωστός από τα καταστήματα «KAΤΡΑΝΤΖΟΣΠΟΡ», σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Ηράκλειο Κρήτης.

Καμία από τις τρεις πάντως αυτές εταιρίες δεν ήταν η πρώτη ελληνική που έφτιαξε αθλητικά παπούτσια. Μέχρι τα τέλη του ’70 το παπούτσι που κυριαρχούσε στην ελληνική αγορά στον τομέα των αθλητικών ειδών ήταν οι περίφημες «ελβιέλες».

Είχαν πάρει το όνομα τους από την εταιρία κατασκευής, την Ελληνική Βιομηχανία Ελαστικού (ΕΛ.ΒΙ. ΕΛΑ.), που ιδρύθηκε το 1928 με έδρα την Καλλιθέα. Παρήγαγε πάνινα αθλητικά παπούτσια με λαστιχένια σόλα – επρόκειτο ουσιαστικά για το ίδιο είδος που σήμερα όλοι ονομάζουμε «σταράκια».

Η επέλαση των πολυεθνικών brand names όμως, που ξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας του ’80, επισκίασαν ταχύτατα τα παπούτσια απ’ τον… τόπο μας.

Μολονότι τα σχέδια των Zita και Strike παρέμεναν σε υψηλό επίπεδο για τα δεδομένα της εποχής, δεν κατάφεραν να ανταγωνιστούν τα αντίστοιχα ξένων εταιριών. Εκτός των άλλων η ξενομανία είχε κυριεύσει τους Έλληνες και στα υποδήματα. Οι πιτσιρικάδες άρχισαν να αποταμιεύουν το χαρτζιλίκι τους για να αποκτήσουν το τελευταίο μοντέλο Air Jordan, ή απλώς παπούτσια με αερόσολα, γλώσσες που φούσκωναν και φανταχτερά σχέδια με πιο συμπαγές υλικό.

Τα εισαγόμενα παπούτσια οδήγησαν απότομα σε μαρασμό τις εγχώριες εταιρίες.